Văn hóa ẩm thực của người Mông

Mèn mén được nấu cách thủy trên bếp lửa hồng.

Hiện nay, lương thực của người Mông chủ yếu là bột ngô (mèn mén) hoặc cơm gạo, trong đó mèn mén là món ăn phổ biến của người Mông. Mèn mén được làm từ hạt ngô chế biến khá cầu kỳ. Họ xay ngô thành bột nhỏ bằng cối xay đá rất nặng. Phải hai người khỏe, xay khoảng một giờ đồng hồ mới đủ cả nhà 5 đến 6 người ăn cả ngày. Xay xong phải sàng, sảy cho sạch hết mày, sau đó đổ bột ngô ra mẹt, tưới một ít nước lạnh và bột, dùng tay trộn cho bột nhuyễn, có độ ẩm vừa phải, sau đó cho bột vào chõ, bắc chõ lên chảo nước trên bếp lửa hồng để dun. Đun cách thủy như vậy cho đến khi hơi nước từ chảo bốc xuyên qua bột lên miệng chõ độ nửa tiếng thì đổ bột ngô đó ra mẹt. Tiếp tục vẩy nước lã vào bột ngô, dùng tay trộn cho nước thấm đều và bột ngô tơi đều, sau đó tiếp tục đồ lần thứ hai khoảng nửa tiếng cho bột ngô chín kỹ, có thể ăn được. Mỗi ngày mỗi gia đình đồ một chõ bột ngô để ăn cả ngày, do vậy chõ cần phải to. Công việc đồ xôi được tiến hành từ khi trời chưa sáng.

Cùng với món mèn mèn, người Mông còn có món thắng cố nổi tiếng. Nghĩa đen của từ thắng cố là canh chảo. Cách chế biến món này là cho tất cả các loại thịt, xương, lòng,... của con ngựa được chặt thành miếng rồi đem nấu chung trong một chảo canh. Vào những dịp trang trọng như lễ cưới, ma chay hoặc trong các chợ phiên, đồng bào Mông hay nấu thắng cố. Nếu như ăn uống trong ngày thường là yêu cầu trọng thực, đảm bảo nhu cầu no thì ở những phiên chợ đông vui, nhu cầu ăn uống cộng cảm được đặt lên hàng đầu. Chỉ cần một chảo thắng cố, một bình rượi rượu, lần lượt từng người sẽ uống chung bát rượu và ăn chung một chảo canh. Đó là một hình ảnh đẹp về tính cộng đồng và bình đẳng của người Mông trong cách thức ăn uống./.