Học sinh Trường THCS Yên Thọ (Đông Triều) tham quan trải nghiệm cụm công trình Thư viện-Bảo tàng Quảng Ninh. Ảnh: PHẠM TĂNG

Nổi bật những đặc trưng văn hóa

Mấy năm gần đây, Bảo tàng Quảng Ninh trở thành điểm đến được giới trẻ yêu thích. Họ khoe với nhau về những “góc sống ảo” đẹp và lạ khai thác mãi không hết. Nằm ngay bên bờ vịnh Hạ Long, Di sản thiên nhiên thế giới, Bảo tàng Quảng Ninh có lẽ là bảo tàng có vị trí đẹp nhất Việt Nam. Lấy ý tưởng từ hình tượng than đá-loại khoáng sản đặc trưng của vùng đất mỏ, Bảo tàng Quảng Ninh được kiến trúc sư Tây Ban Nha Salvador Perez Arroyo thiết kế màu đen tuyền nổi bật. Lớp vỏ như tấm gương khổng lồ phản chiếu vịnh Hạ Long càng tạo vẻ đẹp độc đáo. Năm 2014, cụm công trình Thư viện-Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh đoạt giải “Công trình của năm” do Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam trao tặng.

Bảo tàng Quảng Ninh không chỉ có vậy, nơi đây đúng là một Quảng Ninh thu nhỏ, giúp du khách khám phá sự phong phú về đời sống, những dấu ấn văn hóa, thẩm mỹ, giàu có về tài nguyên của vùng đất mỏ. Bộ sưu tập 8 bảo vật quốc gia với hộp vàng Ngọa Vân-Yên Tử, bình gốm Đầu Rằm có niên đại hơn 3.000 năm... là một phần trong đó. Theo đánh giá của giới chuyên gia, hệ thống trưng bày của bảo tàng khá độc đáo, bảo đảm tính tiên tiến, cập nhật được những tiến bộ hàng đầu về phương pháp trưng bày của thế giới; các không gian được trưng bày sinh động, nội thất trưng bày cũng như cách sắp xếp hiện vật khoa học, tránh được sự nhàm chán cho khách tham quan.

Chăm chút từng góc nhỏ, bảo tàng được nhiều du khách trong và ngoài nước đánh giá cao. Chị Nguyễn Yến Nga (du khách từ Hà Nội) không chỉ thích thú với những hiện vật trong bảo tàng, những góc chụp ảnh đầy phong cách mà còn yêu cả quán cà phê ở đây. Du khách Shannon (Australia) trên trang du lịch nổi tiếng Tripadvisor nhận xét: “Bảo tàng này là sử thi. Ba tầng với lượng thông tin khổng lồ giúp bạn hình dung đầy đủ về mọi thông tin Việt Nam bạn muốn tìm hiểu”. Bà Trịnh Thị Thu Thủy, một người khuyết tật tại Dự án Thúc đẩy du lịch tiếp cận cho người khuyết tật tại Việt Nam, từng có kinh nghiệm làm cho công ty du lịch, lại chú ý với cầu thang thiết kế dành riêng cho người khuyết tật. Bà Thủy chia sẻ: “Chúng tôi là người trực tiếp đi tìm hiểu du lịch tiếp cận ở các địa phương, đôi khi khá thất vọng vì thực tế khảo sát mười mấy điểm đến ở các nơi mà không tìm được một điểm du lịch tiếp cận nào. Nhưng Bảo tàng Quảng Ninh là một trong những điểm đến có thiết kế phục vụ người khuyết tật”.

Xây dựng thành sản phẩm du lịch hấp dẫn

Không khó hiểu khi Bảo tàng Quảng Ninh có khá nhiều trưng bày thú vị liên quan đến than. Ngay bên ngoài bảo tàng là khối nhà đen bóng của một khối than đá, tượng trưng cho vùng đất mỏ. Khu vực trưng bày ngoài trời của bảo tàng có hiện vật là hòn than nguyên khối lớn nhất Việt Nam, tượng công nhân mỏ. Khu trưng bày trong bảo tàng là câu chuyện về toàn bộ lịch sử ngành công nghiệp khai thác than Quảng Ninh từ thời Nguyễn, Pháp thuộc cho đến ngày nay. Một trong những trải nghiệm khá thú vị khi đến Bảo tàng Quảng Ninh là được vào vai “thợ mỏ vào ca”. Ở trải nghiệm này, du khách được khoác lên mình bộ trang phục thợ mỏ, bước vào hầm lò được dựng theo tỉ lệ 1-1 với đầy đủ trang thiết bị, thưởng thức đặc sản bánh mì mỏ... Em Nguyễn Khánh Linh (Quảng Ninh) cho biết: “Lúc mới vào khu vực hầm than này em sợ vì tối. Nhưng em cho rằng đây là trải nghiệm khá thú vị, cho em có cái nhìn chính xác hơn về những khó khăn trong công việc của người thợ mỏ. Em nghĩ đây là một công việc vất vả mà vinh quang”.

Trải nghiệm thợ mỏ vào ca chỉ là một trong những hoạt động trải nghiệm luôn thu hút đông đảo quần chúng nhân dân, các em thiếu nhi, du khách... của Bảo tàng Quảng Ninh. Bảo tàng đã triển khai hoạt động trải nghiệm và sáng tạo tại ngay chính không gian trưng bày với các sân chơi bổ ích, thú vị cho các em nhỏ cũng như khách tham quan, như: “Tìm hiểu lịch sử Quảng Ninh qua hiện vật bảo tàng”, “Đêm hội Trăng rằm-Trải nghiệm cùng bé”, “Bé làm nghệ nhân nhí”, “Team building”...

UBND tỉnh Quảng Ninh đã công nhận Bảo tàng Quảng Ninh là sản phẩm du lịch nằm trong tuyến du lịch trung tâm TP Hạ Long và là một trong 12 điểm du lịch trên địa bàn TP Hạ Long. Ông Kiều Đinh Sơn, Giám đốc Bảo tàng Quảng Ninh cho biết: “Bảo tàng gắn với du lịch và phục vụ du lịch là một nhiệm vụ, một phương thức quan trọng để thực hiện xã hội hóa và phát huy tác dụng xã hội của bảo tàng hiệu quả hiện nay. Từ khi đi vào hoạt động, lượng khách đến bảo tàng ngày càng tăng. Chính vì vậy, cùng với việc phát huy thuận lợi, khắc phục những khó khăn, đơn vị sẽ tăng cường hợp tác với các công ty lữ hành, xây dựng các chương trình trong tour du lịch, quảng bá rộng rãi hình ảnh, hiện vật của bảo tàng để góp phần thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Năm 2019 chúng tôi đón được khoảng 400 nghìn lượt khách tham quan. Tổng thu từ bán vé tham quan đạt hơn 10,35 tỷ đồng. Bảo tàng Quảng Ninh là bảo tàng tổng hợp cấp tỉnh duy nhất toàn quốc và nằm trong 3 bảo tàng của cả nước tự chủ 100% về nguồn chi thường xuyên”.