Các em nhỏ trải nghiệm ở vườn chè trong trang trại Đồng Quê (Ba Vì).

Khu vực ngoại thành Hà Nội có nhiều tiềm năng phát triển du lịch, nhưng du lịch vẫn trong tình trạng “mùa vụ”, hoặc “độc canh”, sản phẩm du lịch chưa độc đáo.

Tình trạng du lịch “một mùa”

Huyện Mỹ Đức có quần thể danh thắng Hương Sơn (chùa Hương) nổi tiếng, mỗi năm thu hút hàng triệu lượt khách tham quan. Tuy nhiên, ngoài Hương Sơn, thì không mấy ai biết đến những địa danh du lịch khác của huyện Mỹ Đức. Ngay cả Hương Sơn cũng chỉ đón khách trong mùa xuân - mùa lễ hội. Vì thế, suốt những năm qua, huyện Mỹ Đức được coi là địa bàn làm du lịch “một mùa”. Thực tế, địa bàn huyện còn nhiều di tích, danh thắng khác như hồ Quan Sơn, được mệnh danh là “vịnh Hạ Long trên cạn” với diện tích khoảng 1.465 ha.

Cách đó không xa là Khu du lịch nghỉ dưỡng Tuy Lai có quy mô 1.120 ha… Mỹ Đức còn có làng nghề thêu ở xã Tuy Lai; nghề trồng dâu nuôi tằm ở xã Phùng Xá; nghề mây, tre, giang đan Đông Mỹ; nghề múa rối ở Tế Tiêu... và nhiều di tích độc đáo khác. Nhưng nhìn chung, những địa danh kể trên đều chưa phải là những điểm đến thu hút khách du lịch.

Tình trạng du lịch “một mùa” như Mỹ Đức khá phổ biến ở các địa phương như: Chương Mỹ, Quốc Oai, Thạch Thất, Sơn Tây, Ba Vì… Tại thị xã Sơn Tây, ngoài làng cổ Đường Lâm, còn có tòa thành đá ong độc nhất vô nhị Việt Nam ngay ở trung tâm thị xã; đền Và thờ Tản Viên Sơn Thánh hay Văn Miếu Sơn Tây. Hoàn toàn có thể hình thành một “con đường di sản” ngay trên địa bàn thị xã, chưa kể có thể xây dựng những tua liên thông với các khu nghỉ dưỡng, sinh thái khác trên địa bàn Sơn Tây và Ba Vì. Nhưng đến nay, khách du lịch đến Sơn Tây chủ yếu là tham quan làng cổ Đường Lâm rồi về.

Khu vực ngoại thành Hà Nội có nhiều lợi thế để xây dựng thành những tua, tuyến du lịch hấp dẫn với nhiều làng nghề nổi tiếng, di tích, di sản. Điều đáng chú ý là nhiều di tích có giá trị nằm cùng trên trục giao thông chính của thành phố. Dọc Đại lộ Thăng Long có chùa Thầy (huyện Quốc Oai), chùa Tây Phương (huyện Thạch Thất) đều là những Di tích quốc gia đặc biệt. Trục đường 32 có đình Đại Phùng (huyện Đan Phượng), đền Hát Môn (huyện Phúc Thọ) và các di tích trên địa bàn Sơn Tây… TS Nguyễn Thu Thủy, Khoa Du lịch, Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, khu vực ngoại thành Hà Nội nhiều tiềm năng về du lịch văn hóa lịch sử, du lịch làng nghề, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch hội thảo-hội nghị... cần được phát huy.

Biến tiềm năng thành sản phẩm độc đáo

Để phá thế “độc canh” về du lịch trên địa bàn huyện Mỹ Đức, mới đây, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và du lịch thành phố Hà Nội đã tổ chức chương trình khảo sát với sự tham gia của gần 30 doanh nghiệp lữ hành, dịch vụ du lịch.Tại buổi tọa đàm, bà Nguyễn Thị Vân Anh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Flamingo Redtours chia sẻ, nhiều doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội không biết tới những điểm đến, tua tuyến độc đáo của Mỹ Đức do thông tin hạn chế, khó tiếp cận.

Mỹ Đức cần có những cơ chế, chính sách hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư tham gia đầu tư xây dựng hệ thống lưu trú nghỉ dưỡng. Xu thế này rất thích hợp với nhu cầu du lịch sau đại dịch Covid-19. Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng, cần khai thác bài bản hơn hoạt động du lịch ở chùa Hương, phải làm sao để khách đến chùa Hương quanh năm. Đây cũng là điểm hạn chế của nhiều địa phương khác khi tiềm năng chưa biến thành sản phẩm. Nhiều chuyên gia du lịch cho rằng, cần phải đầu tư vào hạ tầng, quảng bá điểm đến, thúc đẩy du lịch cộng đồng, tạo sự liên kết giữa di sản-làng nghề-các điểm tham quan, nghỉ dưỡng.

Bên cạnh du lịch di sản, tâm linh, du lịch nghỉ dưỡng, một lĩnh vực còn mới mẻ nhưng có tiềm năng lớn là du lịch trải nghiệm nông nghiệp. Hiện nay do tốc độ đô thị hóa cao, những hoạt động như cấy lúa, bắt cá, trồng rau, chăm sóc gia súc… trở thành những hoạt động mới lạ với người dân thành thị. Tuy nhiên, đến nay, mới chỉ có một số địa phương khai thác loại hình này. Đây là “dư địa” khá lớn để các địa phương có thể thu hút khách trong và ngoài nước.

Để tạo bước đột phá cho du lịch nông nghiệp, ngày 4/3, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 73/KH-UBND về phát triển kinh tế du lịch nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2022-2025. Thành phố Hà Nội phấn đấu trong giai đoạn này mỗi huyện, thị xã có tiềm năng và thế mạnh về phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn thành phố, triển khai từ 1 đến 3 sản phẩm Dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch.

Mỗi huyện, thị xã có tiềm năng xây dựng ít nhất một mô hình chuỗi liên kết du lịch nông nghiệp, nông thôn có sự tham gia của các chủ thể nông dân-hợp tác xã-hộ kinh doanh-doanh nghiệp. Thành phố sẽ hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nghề, bồi dưỡng kiến thức cho người làm du lịch nông thôn. Đồng thời, thành phố cũng sẽ tập trung xây dựng thí điểm sáu mô hình phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn; du lịch cộng đồng; làng du lịch thông minh; du lịch làng nghề theo hướng du lịch xanh, có trách nhiệm và bền vững tại một số huyện.

Thành phố sẽ lựa chọn, hỗ trợ xây dựng và phát triển các điểm đến du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống, ngành nghề nông nghiệp, du lịch sinh thái cảnh quan nông nghiệp, du lịch ẩm thực… tiêu biểu và hỗ trợ quảng bá, xúc tiến sản phẩm du lịch gắn với khu vực nông thôn. Với việc triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, Kế hoạch được kỳ vọng sẽ tạo xung lực mới cho du lịch khu vực ngoại thành.

Giang Nam