Nằm ở vị trí chiến lược quan trọng của miền Đông Nam bộ, nên trong quá khứ, Vũng Tàu có nhiều pháo đài phòng ngự do các vua Nguyễn và sau này là người Pháp xây dựng. Vũng Tàu cũng là miền đất giàu trầm tích văn hóa, với sự giao thoa Đông – Tây. Nơi đây còn nhiều di tích đền đình chùa miếu, nhà thờ công giáo như: Tượng Chúa Kito Vua trên Núi Nhỏ, được khởi dựng từ năm 1974 (khánh thành năm 1994), có chiều cao 32 mét, chiều dài hai cánh tay là 18,4 mét; đặt trên bệ khối chạm hình Chúa và 12 tông đồ; bên trong tượng là cầu thang xoắn ốc gồm 133 bậc, chạy từ bệ lên cổ tượng; Nhà thờ Vũng Tàu, nằm ở Trung tâm thành phố - một kiến trúc công giáo nhưng lại đậm nét Á Đông, được xây dựng từ năm 1940; Đình Thắng Tam, nơi ghi dấu ấn của những lưu dân người Việt thời xưa đi mở cõi. Trong khuôn viên đình Thắng Tam có lăng Ông Nam Hải chứa cốt và thờ phụng 180 cá Ông Nam Hải (cá voi); đã được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1991; Bạch Dinh - một trong những công trình nổi tiếng nhất ở TP.Vũng Tàu, là một dinh thự kiến trúc kiểu châu Âu được xây cuối thế kỷ 19, nằm bên sườn Núi Lớn; từng được dùng làm nơi nghỉ mát cho Toàn quyền Đông Dương, Hoàng đế Bảo Đại, ngày nay Bạch Dinh là một địa điểm tham quan của du khách khi đến Vũng Tàu.

Thành phố Vũng Tàu có 16 phường và một xã. Xã duy nhất ở ngoại ô thành phố là xã đảo Long Sơn. Công trình kiến trúc - điểm đến nổi tiếng ở Long Sơn là Nhà Lớn, hay còn gọi là nhà thờ Đạo Ông Trần. Nhà Lớn do Ông Trần (tên thật là Lê Văn Mưu, người Hà Tiên, đến đảo Long Sơn khai hoang lập nghiệp khoảng năm 1900) cho khởi công xây dựng từ năm 1910 đến 1929 thì hoàn thành. Đây là một quần thể kiến trúc tín ngưỡng đặc sắc, đậm tính nhân văn và bản sắc Việt Nam.

Anh John Loo, du khách Singapore chia sẻ về những trải nghiệm tuyệt vời khi đến tham quan khu di tích Nhà Lớn Long Sơn: "Tôi cảm thấy đây là điểm đến thật tuyệt vời, giống như đất nước Singapore cổ trước kia của chúng tôi vậy. Tôi cảm nhận được sự cổ kính và một không gian mang tính cộng đồng rất cao. Và điều mà tôi đặc biệt ấn tượng là cách gìn giữ di tích nơi đây, mọi thứ vẫn còn nguyên vẹn, vẫn giữ được nét cổ kính. Thật hạnh phúc khi được đến nơi này, một địa danh với những di tích rất đặc sắc."

Vũng Tàu có 42km bờ biển, trong đó dài nhất và đẹp nhất là Bãi Sau, trải dài gần 10 km, nằm ở phía Nam thành phố, có tên gọi là Thùy Vân, là một trong những bãi biển đẹp nhất Việt Nam với những bãi cát trắng mịn, thẳng tắp; tiếp đến là Bãi Trước, còn được gọi là bãi Tầm Dương do nằm ở phía Tây, có thể ngắm mặt trời lặn trên biển; ngoài ra còn có Bãi Dứa, nơi biển len sâu vào bờ, tạo nên những ghềnh đá vươn dài ra biển, đồng thời tạo thành những vũng tắm kín đáo, thơ mộng; Bãi Dâu, một bãi biển kín gió với nhiều ghềnh đá kỳ thú, thơ mộng; hay Bãi Vọng Nguyệt, một bãi tắm còn hoang sơ nằm dưới chân Núi Nhỏ, ba bề là vách đá cheo leo hùng vĩ, dành cho những người thích khám phá, trải nghiệm… Nằm trong vùng năng động nhất về kinh tế của Việt Nam, nên BR-VT nói chung và TP.Vũng Tàu nói riêng có nhiều điều kiện thuận lợi trong việc thu hút các nguồn khách du lịch. Số giờ nắng cao trong năm, nhiệt độ không khí khá ổn định, không có mùa đông và ít bão là các yếu tố tạo nên lợi thế cho TP.Vũng Tàu so với các địa phương ven biển miền Bắc và miền Trung trong phát triến du lịch.

Là một du khách từng thường xuyên đến Vũng Tàu nghỉ dưỡng, bà Nguyễn Thị Khánh đã quyết định rời TP. Hồ Chí Minh để về thành phố biển sinh sống sau khi về hưu, để có thể gắn bó lâu dài với vùng đất thiên thời - địa lợi - nhân hòa mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người. Hiện tại, bà Khánh sống cùng với con trai ở đường Lê Hồng Phong. Ở cái tuổi 79, sức khỏe đã yếu, việc đi lại cũng khó khăn, thế nhưng đều đặn mỗi ngày bà đều nhờ con đưa đến khu công viên Bãi Trước để ngắm biển và tận hưởng không khí trong lành.

Hơn 20 năm gắn với với nghề tài xế, đã từng đi từ Bắc chí Nam, ông Huỳnh Kim Khánh (phường Thắng Nhì, TP.Vũng Tàu) luôn có một cảm nhận: không đâu bằng thành phố biển Vũng Tàu: "Cảnh quan của TP. Vũng Tàu tuyệt vời, trên cả tuyệt vời: Thứ nhất là an ninh vô cùng đảm bảo, thứ hai là môi trường sạch sẽ. Thứ ba là đường sá rộng lớn, giao thông an toàn. Thứ tư là cảnh quan môi trường, không khí thoáng mát, sạch sẽ… làm cho con người thấy vô cùng thư giãn."

Trong nhiều năm qua, dịch vụ du lịch luôn được xác định là ngành kinh tế quan trọng, chiếm vị trí mũi nhọn trong cơ cấu phát triển của TP.Vũng Tàu. Tổng số lượt khách du lịch đến thành phố tăng bình quân 8,7%/năm. Doanh thu du lịch tăng bình quân 9,6%/năm. Thành phố Vũng Tàu hiện có 27 dự án đầu tư du lịch với tổng diện tích 631,46 ha; tổng vốn đăng ký đầu tư của 19 dự án có vốn trong nước là 10.212 tỷ đồng và 8 dự án có vốn đầu tư nước ngoài là 5,86 tỷ USD. Hiện nay, thành phố đang thu hút thêm nhiều dự án bất động sản về du lịch và đang kêu gọi đầu tư các dự án ở các khu "đất vàng" như: Paradise, Sài Gòn Atlantis, Sao Mai - Bến Đình, các dự án dọc Bãi Trước, Bãi Dứa…

Toàn thành phố Vũng Tàu hiện có khoảng 1.540 cơ sở lưu trú, với tổng số 13.668 phòng, trong đó có 135 cơ sở lưu trú đã được xếp hạng với tổng số 6.875 phòng, có 02 khách sạn đạt tiêu chuẩn quốc tế 5 sao. Các cơ sở vật chất phục vụ hoạt động du lịch trên địa bàn đã cơ bản hiện đại. Thành phố hiện có khoảng 721 nhà hàng, quán ăn, chất lượng của các nhà hàng quán ăn về cơ sở vật chất, cung cách phục vụ ngày càng được chú trọng và nâng cao, đặc biệt là không ngừng sáng tạo các món ăn với nguyên vật liệu là thủy, hải sản. Món ăn nổi tiếng của Vũng Tàu là bánh khọt, đã được chứng nhận độc quyền nhãn hiệu và là một trong 12 món ăn Việt Nam được xác lập kỷ lục Châu Á.

Ông Hoàng Tôn, Quản lý Lan Rừng Resort & Spa Vũng Tàu nhận định: "Tỉnh đã nhìn nhận vấn đề và bắt đầu đầu tư vào sơ sở hạ tầng, như tại khu vực Bãi Sau. Tỉnh cũng đã hỗ trợ các doanh nghiệp bằng cách tài trợ cho các doanh nghiệp có khả năng để nâng cao nghiệp vụ. Lan Rừng cũng được tỉnh tài trợ để học khóa ISO 9001:2008 để nâng cấp dịch vụ của mình."

Trong những năm qua, TP.Vũng Tàu đã tổ chức thành công nhiều lễ hội, các sự kiện văn hóa, thể thao lớn diễn ra trong tỉnh trong thời gian qua như: Giải cờ tướng châu Á năm 2002, Giải cờ vua Đông Nam Á năm 2006, Giải cờ vua trẻ Thế giới năm 2008, Cuộc thi hoa hậu quý bà đẹp và thành đạt Việt Nam và Thế giới năm 2009, Festival diều quốc tế, Giải bóng chuyền bãi biển nữ quốc tế, Lễ hội Văn hóa - Ẩm thực thế giới 2010; Khai hội Văn hóa - Du lịch. Ngoài ra, một số lễ hội cũng đã và đang được nâng cấp nhằm phát triển du lịch văn hóa tâm linh như: Lễ hội Nghinh Ông Thắng Tam, lễ Giỗ tổ Hùng Vương. Bước đầu, việc nâng cấp các lễ hội trên đã có hiệu quả trong việc thu hút khách du lịch.

Ông Trịnh Hàng, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu khẳng định: "Tiềm năng để phát triển các loại hình du lịch chất lượng cao như: những khu phức hợp, những khu vui chơi giải trí tập trung thì TP.Vũng Tàu cũng là địa bàn có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển. Tỉnh cũng đã tiếp xúc với khá nhiều nhà đầu tư đặt vấn đề để đầu tư vào hàng hoạt dự án lớn. Phải nói rằng TP.Vũng Tàu hội đủ điều kiện để có thể phát triển du lịch, xứng đáng trở thành đô thị du lịch."

Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đã xác định, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nói chung và thành phố Vũng Tàu nói riêng là một trong những khu vực trọng điểm ưu tiên phát triển du lịch của cả nước. Với những tiềm năng, thế mạnh của địa phương như vị trí địa lý, đặc điểm khí hậu, các danh thắng, di tích, truyền thống ngành du lịch cùng với thương hiệu du lịch hình thành từ lâu đời, Vũng Tàu hội đủ những điều kiện để "cất cánh" trở thành một đô thị du lịch của cả nước./.

Thiên Hương