Vườn quốc gia Chư Mom Ray (Kon Tum): Di sản ASEAN trên cao nguyên xanh
Được hình thành trên cơ sở Khu bảo tồn thiên nhiên Chư Mom Ray với diện tích trên 56.000ha, VQG Chư Mom Ray là VQG duy nhất của Việt Nam tiếp giáp với hai nước bạn là Lào và Campuchia. Liền kề với VQG Chư Mom Ray là VGQ Virachey của Campuchia và Khu bảo tồn Đông Nam Ghong của Lào, toàn bộ khu vực này có diện tích rừng khoảng 700.000ha tạo thành một khu bảo tồn rộng lớn xuyên quốc gia, có tầm quan trọng đặc biệt đối với bảo tồn đa dạng sinh học ở khu vực Đông Dương và Đông Nam Á.
Các nhà khoa học đã ghi nhận tại VQG Chư Mom Ray có gần 1.500 loài thực vật thuộc 166 họ và 541 chi, trong đó có 131 loài được xác định là quý hiếm bị đe dọa như các loài phong lan, lớp tuế, ngành hạt trần, các loài họ dầu và 2.000 loài thực vật quý hiếm như kim giao, thông tre, trắc, cẩm lai… Về động vật, đã xác định được 620 loài, trong đó có 11 loài thú, 370 loài chim, 45 loài bò sát, 20 loài cá nước ngọt và 17 loài lưỡng cư, 57 loài côn trùng.
Với đặc điểm đa dạng sinh học và nhiều nguồn gen quý, năm 2004, VQG Chư Mom Ray đã được Hiệp hội các nước Đông Nam Á công nhận là di sản ASEAN.
Điểm đáng tự hào của VQG là có tới 114 loài trong sách đỏ Việt Nam và thế giới. Đặc biệt, cánh đồng cỏ (thung lũng Ja Book) rộng vào loại lớn nhất Việt Nam (hơn 9.000ha) trong VQG Chư Mom Ray đã thu hút nhiều loài thú móng guốc và thú ăn thịt quan trọng sinh sống như mang Trường Sơn, trâu rừng, hổ, bò tót, bò rừng, voi, gấu ngựa, beo lửa… và hàng trăm loài bò sát, lưỡng cư.
Ngoài ra, trên các đỉnh núi cao như Ngọc Vil, Ngọc Tu Ba, đỉnh Chư Mom Ray… là nơi sinh sống của nhiều loài linh trưởng và các loài thú sinh sống trên cây như vượn, vọc, các loài chim quý như hồng hoàng, đại bàng đất, công… Đánh giá được tính đa dạng sinh học của VQG, Ban Quản lý VQG Chư Mom Ray đã tích cực liên hệ với Quỹ bảo vệ động vật hoang dã quốc tế (WWF) xây dựng các dự án về bảo tồn các nguồn gen quí.
Đến thăm Chư Mom Ray, du khách còn được đến thăm các buôn làng dân tộc thiểu số, làm quen với dân tộc HLăng, Gia Rai, Kờ Dong, Rơ Mâm hoặc dân tộc Bờ Râu -một trong những dân tộc có dân số ít nhất trong đại gia đình 54 dân tộc Việt Nam. Du khách sẽ được nghỉ ngơi trong nhà rông hoặc nhà cộng đồng thoáng mát, thưởng thức các món ăn Tây Nguyên như cơm lam, rượu cần, muối giã với rau thơm đặc sản của đồng bào nơi đây.
Sự phát triển các tuyến du lịch sinh thái ở VQG Chư Mom Ray gắn liền với chủ trương phát triển du lịch của tỉnh Kon Tum. Khách du lịch đến với VQG Chư Mom Ray sẽ có điều kiện thám hiểm rừng và khám phá các di tích lịch sử trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ như đường Trường Sơn nối liền với nước bạn Lào, địa danh H 67 - căn cứ địa của bộ đội Tây Nguyên anh dũng với đồi Sạc Ly, sân bay Phượng Hoàng…
Xây dựng VQG Chư Mom Ray thành một trung tâm du lịch sinh thái, kết nối với các tour du lịch của tỉnh Kon Tum và của cả nước sẽ góp phần triển khai có hiệu quả chủ trương mở rộng, phát triển mạnh kinh tế du lịch trên địa bàn tỉnh. Mặt khác, phát triển du lịch sinh thái ở VQG Chư Mom Ray cũng sẽ là cơ hội tốt để nâng cao nhận thức cho du khách và cộng đồng địa phương về công tác bảo tồn thiên nhiên, gìn giữ tài nguyên.
